1. Đau vai là gì? Biểu hiện?

Đau vai là tình trạng vùng vai đau nhiều hay ít, có thể sưng hoặc không sưng, dẫn đến hạn chế vận động của cánh tay và vai. Các triệu chứng của đau vai gáy có thể khác nhau ở mỗi người, tùy thuộc vào nguyên nhân, phổ biến nhất là:

- Cơn đau xảy ra sâu trong khớp vai, phía sau hoặc phía trước vai và ở phần trên của cánh tay
- Khó cử động vai
- Yếu vai hoặc bắp tay
- Có thể ngứa ran (ngứa ran), bỏng rát và giảm khả năng vận động
 

Đau vai khiến hạn chế vận động của cánh tay và vai

2. Nguyên nhân gây đau vai

Có nhiều nguyên nhân gây ra đau vùng vai. Cụ thể là: 

Căng cơ

Căng cơ là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất, xảy ra do hoạt động quá mức các cơ ở bả vai, dẫn tới căng cơ hoặc chấn thương. Ở người bị stress nặng, cơ lưng và vai cũng có thể căng, co thắt, gây đau ở bả vai, cổ, lưng.

Rách cơ chóp xoay vai

Rách cơ chóp xoay vai là tình trạng các cơ xoay của khớp vai rách một phần hoặc toàn bộ. Tình trạng này là do theo thời gian, các gân cơ chóp xoay bị thoái hóa, mài mòn, dẫn tới chóp xoay rách hoặc đứt. Thường gặp ở người lớn tuổi. 

Hội chứng đông cứng khớp vai

Hội chứng đông cứng khớp vai là tình trạng đau viêm vô khuẩn khớp vai liên quan đến bệnh thấp khớp nặng. Đặc điểm đặc trưng của bệnh là đau, đau nhiều nhất về đêm, cứng khớp vai gây hạn chế vận động. Người bệnh cần được điều trị và tập phục hồi chức năng sớm nhằm lấy lại vận động cho khớp. 

Hội chứng đau cân cơ

Hội chứng đau cân cơ là rối loạn đau mạn tính. Khi nhấn vào điểm nhạy cảm của cơ bắp của người bệnh thì lại gây đau tại vùng khác.

Đau cơ xơ hóa vùng khớp vai

Đau cơ xơ hóa vùng khớp vai là bệnh gây khớp vai cùng với đau lan tỏa ở toàn thân chưa rõ bản chất. Đặc trưng bởi các cơn đau từ sâu bên trong cơ, nhưng khó xác định chính xác vị trí đau. Người bệnh có thể cảm thấy bị bỏng rát kèm theo, lan tỏa ra những khu vực khác trong thời gian dài.
 

Đau vai cũng là một triệu chứng của đau cơ xơ hoá vùng khớp vai

Thoái hóa khớp vai

Thoái hóa khớp vai là hiện tượng sụn khớp bị bào mòn dẫn tới phần xương dưới sụn, các đầu xương bả vai không được bảo vệ và cọ xát vào nhau gây đau, nhất là khi cử động. Quá trình cọ xát cũng làm xơ hóa xương dưới sụn, từ đó gây thoái hóa các đầu xương, hình thành gai xương và hốc xương dưới sụn.

Hẹp ống sống

Hẹp ống sống gây đau tới nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể, trong đó có xương bả vai. Bệnh lý này là do bị hẹp ống sống, làn tăng áp lực đè lên các rễ thần kinh và tủy sống vùng cột sống bị bệnh.

Thoái hóa đĩa đệm cột sống

Thoái hóa đĩa đệm cột sống làm mất đi sự mềm dẻo của đĩa đệm và lệch khỏi vị trí bình thường, gây đau cho nhiều bộ phận tương ứng liên quan khác nhau trên cơ thể, bao gồm cả xương bả vai.

Gãy xương bả vai

Gãy xương bả vai với các triệu chứng sưng, đau và bầm tím ở vùng khớp vai, hạn chế hoặc không cử động được khớp vai. Tình trạng này chỉ xảy ra sau chấn thương vùng vai do tai nạn giao thông, chấn thương thể thao, té ngã đập vai vào nền - vật cứng. 
 

Đau vai do gãy xương bả vai xảy ra sau chấn thương vùng vai do tai nạn giao thông, chấn thương thể thao, té ngã đập vai vào nền - vật cứng

Ngoài các vấn đề về cơ xương khớp, đau bả vai còn có thể là dấu hiệu cảnh báo bất thường ở tim, phổi, bụng, xương chậu, kể cả ung thư (Đau khớp trong Hội chứng cận ung thư- nhất là ung thư trong lồng ngực, ung thư gan, dạ dày…). 

 

3. Cách chữa đau vai

Mỗi bệnh lý gây đau vùng vai có các phương pháp điều trị khác nhau. Người có các biểu hiện đau vùng khớp vai không nên chủ quan, cần đến gặp bác sĩ để được khám, xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị kịp thời, ngăn bệnh tiến triển.

3.1. Nếu đau vai do hoạt động quá sức hoặc làm việc nặng, phần lớn cơn đau sẽ tự biến mất khi nghỉ ngơi. Một số bài tập nhẹ nhàng như kéo giãn cơ vai, ngực, lồng ngực… cũng có thể hỗ trợ giảm các triệu chứng đau nhức, mệt mỏi hiệu quả.

3.2. Một số nguyên nhân có cơn đau vai nhẹ có thể được điều trị tại nhà. Người bệnh có thể chườm vai đau trong 15-20 phút, làm 3-4 lần/ngày để giúp giảm đau. Cần để vai đau nghỉ ngơi trong vài ngày trước khi trở lại các cử động, hoạt động, bình thường; tránh bất kỳ cử động nào có thể gây đau và đau thêm. Hạn chế làm việc hoặc cử động buộc cánh tay phải dơ cao để khớp vai có thời gian phục hồi…Việc dùng thuốc cần có chỉ định của các thầy thuốc. 
 

Chườm vai giúp hạn chế đau vai, có thể thực hiện tại nhà

4. Phòng ngừa đau cơ xương khớp vai

Có nhiều căn nguyên gây đau vùng khớp vai, nên hiện tại chưa có cách nào để ngăn ngừa tuyệt đối chứng đau vai. Tuy nhiên, có thể thực hiện các bước hiệu quả để tránh đau vai  như:

-  Phải tập khởi động trước khi chơi thể thao, tập thể dục.  
 

- Không tập thể dục cường độ cao trong thời gian dài. Cũng như các bộ phận khác của cơ thể, khớp vai cũng cần được nghỉ ngơi để có thể phục hồi chức năng, tránh quá tải.
- Thực hiện một chế độ ăn uống hợp lý để duy trì cơ bắp, xương, khớp và dây chằng khỏe mạnh; Thực phẩm giàu protein (thịt, cá, trứng, sữa, đậu …), giầu canxi- magie (sò, sữa, đậu phụ …) và vitamin D (cá hồi, cá ngừ, …vv.); các thức ăn chống oxy hóa - lão hóa, giàu vitamin E: nấm, mầm đậu,… 
- Có thể áp dụng các bài tập vai đơn giản để giúp kéo căng và tăng cường cơ bắp và gân cốt. Luyện tập dạng vật lý trị liệu phù hợp theo hướng dẫn của các kỹ thuật viên VLTL nhằm ngăn ngừa chấn thương, phục hồi chức năng của khớp vai. 

Tác giả: Phó giáo sư - Tiến sĩ - Thầy thuốc ưu tú Nguyễn Minh Hiếu
                                                                   Chuyên gia - Cố vấn chuyên môn Bệnh viện Đa khoa Quang Khởi